681

فلزات از اساسيترين مفاهيم در سنتهاي كيمياي صناعي يوناني و » تبدل « مصري است. برپايۀ همين مفهوم است كه نظريات كيميايي در هر سنت، مطرح شده و تدابير و فرآيندهاي عملي نيز اجرا ميشوند. تعاريف مختلفي از اين مفهوم در طول تاريخ كيميا، ارائه شده كه طبعاً، متناظر با آن، روشهاي عملي گوناگوني نيز بهكار گرفته شده است. در بيشتر متون كيميايي تا دهۀ 90 ميلادي، اين مفهوم در چارچوب سنت كيمياي صناعي فهم و بررسي ميشد اما با نتايجي كه از تاريخنگاري جديدتر كيميا بهدست آمد، نگاه محققان و مورخان كيميا، به سمت و سويي ديگر هم چرخيد: طبيعيات ارسطو. اين چرخش در نگاه، محصول بازخواني ريشههاي كيميايي نظريات علمي يا فلسفي بود كه در اوائل اروپاي بعداز رنسانس، بهويژه در قرن هفدهم، طرح شده بود. ارسطو بواسطه چارچوبي جديد را درمياندازد كه محملي است ،» ميكسيس « تامل در مفهوم براي فهم امكانپذيري تبدل فلزات به يكديگر در سنتهاي كيميايي.

امين متوليان

1399

18

173-192

بهار و تابستان