چكيده
مِزَولَه 4 يا ساعتآفتابي ابزار اصلي اندازهگيري زمان نزد مسلمانان بود و از قرن اول هجري تا قرن
اخير در سراسر جهان اسلام به كار ميرفت. اين ابزار به صورتلوحي از سنگمرمر يا ماسهسنگ
استكه اغلبروي يكبنا به سمت خورشيد ساخته شده و شامل نمادها و علائمي استكه با
سايۀ يكشاخصفلزي يا يكمفتول بر اساس حركتچرخشي خورشيد، لحظاتنماز، ساعات
روز و ساير لحظات نجومي و مذهبي را تعيين ميكند. نصبلوح بر اساسقوانين بسيار دقيق است
تا لحظاتنماز بهدقتتعيين شود.
چند سالي استكه طرحي پژوهشي دربارۀ ساعتهاي آفتابي و تاريخ نجوم در تمدن اسلامي
انجام دادهايم. كار خود را با تونسآغاز كرديم و با وجود كمبود اطلاعات اوليه، مقايسههاي زيادي
با همان موارد در ساير كشورهاي قلمرو تمدن اسلامي كردهايم.
علاوه بر گردآوري و فهرستكردن، سعي كردهايم برخي از سؤالات مربوط به اين ابزار و
كاركردهاي مذهبي و اجتماعي آن و انتقال دانشآن از طريق جهان اسلام و ساير تمدنها را
بررسي كنيم....
