طراحي مدل بهسازي جريان كارآموزي و كارورزي در آموزش و پرورش يزد

چكيده :

جايگاه آموزش نيروي انساني در اقتصاد جهاني بر هيچ كس پوشيده نيست و ميتوان گفت، آموزش ضمن خدمت و كارورزي در منابع انساني كليد رشد و توسعه در جوامع پيشرفته هستند؛ بنابراين، سرمايهگذاري و برنامهريزي مناسب در اين حوزه ميتواند زمينهساز پيشرفتهاي وسيع درعرصه‌هاي مختلف باشد. در اين راستا، هدف پژوهش حاضر، طراحي مدل بهسازي جريان كارآموزي و كارورزي در آموزش و پرورش يزد، تعيين شد. رويكرد پژوهش، كيفي و روش پژوهش، «نظريه مبنايي» انتخاب گرديد؛ و از ميان رويكردهاي موجود، رويكرد نظام‌مند استراوس و كوربين برگزيده‌ شد. گروه هدف شامل صاحبنظران، معلمان، مدرسان تعليماتي، اساتيد دانشگاه و مسئولين آموزش و پرورش يزد بودند. انتخاب مشاركت‌كنندگان با استفاده از روش «نمونه‌گيري نظري» انجام شد. ابزار پژوهش «مصاحبه عميق نيمه ساختاريافته» بود. مصاحبه‌ها تا تعداد 10 مورد انجام شد و اشباع نظري حاصل گرديد. روش تحليل داده‌ها به شكل «كدگذاري» و «مقوله بندي» انجام شد و داده‌ها در سه سطح كدگذاري باز، محوري و انتخابي تحليل شدند. براي تعيين اعتبار داده‌ها، ازروش «سه سوسازي» استفاده گرديد. درنهايت، 18 مقوله نهايي در ذيل ابعاد شش گانه نظريه مبنايي حاصل شد. يافته‌ها نشان داد پديده محوري اين پژوهش، كارآمدي و انتقال آموزشها است. همچنين مهمترين شرايط علّي فرآيند آموزش (نيازسنجي، هدف گذاري، برنامه ريزي، زمان بندي، آمايش، تدوين محتوا، اجرا، نظارت و ارزشيابي)، صلاحيت اساتيد و مدرسان، توازن آموزش نظري وعملي، نقش مديران و نحوه برگزاري (مجازي يا حضوري) بود. به علاوه، تجهيزات و امكانات، ماليه آموزش، قوانين و مقررات، ساختارآموزش وپرورش و جوّ سازماني مهمترين ويژگي‌هاي زمينه‌اي را تشكيل دادند. شرايط مداخله‌گر محيطي شامل محيط فرهنگي-اجتماعي، محيط اقتصادي و محيط فناوري شناسايي شدند. راهبردها نيز انگيزش و مشاركت تعيين شد. در نهايت، پيامدها شامل توسعه حرفهاي معلمان و بهبود كيفيت آموزش و پرورش شناسايي گرديدند. نتايج نشان داد يافته‌هاي كسب شده ميتواند مطابق با ويژگي‌ها و شرايط فرهنگي جامعه ما در قالب يك الگوي جامع ترسيم شود، اين الگو باعث افزايش كيفيت و عملكرد دوره‌هاي ضمن خدمت در سيستم آموزشي و همچنين روابط اقتصادي و فرهنگي و اجتماعي شده و كمك مينمايد مديران و مسئولان آموزشي ديد خود را نسبت به مسائل و چالشهاي آموزش ضمن خدمت و حين خدمت وسعت بخشيده و نهايتاً بتوانند مديريت و راهبرد موفقي براي رفع آن داشته باشند.